Çocuk kesiminde Atletizm uygulamalarıyla ilgili fikri çalışmaların uzunca zamandır veri olarak varlık sürdürmesi, bazı Pedagoji uzmanlarını bu sporu tüm çocuklar için ulaşılabilir hale getirmek üzere ele almaya yöneltmiş olduğunu görüyoruz. Bu uzmanlar, atletizmin çocukların ve gençlerin yetiştirilmesinde ( talim ve terbiyesinde ) başlıca bir eğitim zemini olarak kullanılmaya devam edilmesi gerektiği, yaklaşımındaki kolaylık ile  fiziksel ve motorsal yetenekler üzerindeki etkileri bakımından atletizm faaliyetlerinin , eğitimcilerin elinde ayrıcalıklı bir araç olma özelliğini taşıdığı kanaatine varmışlardır. 

 

Her dönem, hem çocuk konusu ile ilgili analizler temeline, hem uygulamanın yönlendirilmiş olduğu hedeflere dayalı olarak, kendine özgü uygulama yöntemleri geliştirmiştir. Sınırlı mekân ve süreler içinde kullanılan doğrudan yüksek teknik öğreti yöntemleri çoğu zaman sorumlular gözünde model teşkil etmiştir.

 

Bugün, esefle karşılayabileceğimiz, ancak çocuk Atletizmi uygulamaları alanında fikir geliştirirken asla gözardı edemeyeceğimiz husus, çocukların bugün motorsal ve zihinsel açıdan çok süratle gerçekleşen bir gelişme içine girmiş olduklarıdır.

 

Bu fikirler dizisine yön veren belirleyici öğeleri kısaca sunmak ve yurt dışında olduğu gibi yurdumuzda da XXI inci yüzyıl zeminine uygun olduğu inanılan bazı görüşleri aktarmak isteriz.

 

Sözkonusu fikirler dizisi bir takım bilimsel verilere dayanmakla beraber toplumların yaşadıkları süreç zarfında geçirdikleri evrim aşamalarını da hesaba katmış olmaları doğaldır :

 

1)   Yirmi yıldan beri çocuklardaki genel kuvvet kaybı, fiziksel özellikler alanında olsun, motorsal nitelikler alanında olsun yıllar boyunca yapılmış tüm anketlerin sonucunda açıkça görülmektedir. Çocukların fiziksel potansiyelindeki bu önemli aşınma onların gündelik bedensel hareketliliklerindeki önemli azalmadan kaynaklanmaktadır. Bu durum, beden faaliyetleri ve spor açısından, özellikle de Atletizm sporunu zorlaştıran bedensel kitle ağırlığı fazlalığı yüzünden,daha da vahim bir hal alır.

 

Konu ile ilgili yazılmış ve bu görüşü destekleyen sayısız eser adını vermek mümkün. Ancak kendileri de uygulama alanının içinde bulunan kişiler için yaşanmış bir olay hepsinden daha fazla anlam taşıyacaktır.

 

Atmalar uzmanı bir beden Eğitimi öğretmeni, kendi okulunda kesintisiz 23 yıl boyunca, kız ve erkek öğrenciler üzerinde bir test uygulamıştır. Test çok basittir. Çocuk sabit bir çubuğa (jimnastik bar’ı) tutunarak olabildiğince uzun bir süre öylece asılı kalacaktır.

 

Bu basit test günümüz genç sporcularımızın yaşadıkları birkaç sorunla kesişmekte

 

-    beden kitlesinin ağırlaşması

 

20 yıl içinde çocukların çubuğa tutunmuş kalabilme  ortalama sürenin 1975’teki

 6’ 28” den 1995 teki 1’ 25”  ye  inmiş ki bu da toplam % 80 lik bir azalma demektir.

 

Üstelik, faaliyet kıtlığı yüzünden çocuğun potansiyeli konusunda bilgi güncellemesi yapılamamaktadır. Halbuki çocuk 6/12 yaş diliminde, fiziksel ve motorsal niteliklerinin geliştirilmesi gerektiği hassas dönemlerden geçmektedir. Bu niteliklerin gelişmesi onun ileride, sportif faaliyetlerde olsun veya sosyal hayatın icap ettirdiği aktivitelerde olsun yararlanacağı zemini oluşturur.

 

2)  Çalışmak, efor sarfetmek, emeğin sonucunu sabırla beklemek, rakibe saygı günümüzde rağbet gören eğilimler olmadıkları gibi, geleneksel Atletizmimiz, çocuk gelişimi bakımından temel ağırlık taşıyan bu değerlerin belirgin bir şekilde öne çıkarmakta henüz acemilik çekmektedir.

 

3)    Klasik Atletizm faaliyetinden kişinin tatminkâr sonuç alabilmesi için, buna imkân verecek minimum fiziksel ve motorsal güce ihtiyaç vardır.

 

Bugün şampiyonların kullandıkları teknikler olağanüstü karmaşık motorsal modellere  dayanmaktadır ( Atletizmin klasik yükseğe, uzağa atma, atlama vb. da kullanılan insan motorsallığının en gelişmiş modelleri). Çok güçlü bir motorsal birikimin yanı sıra iyi bedensel niteliklerin varlığını gerektirir.

 

Spor uygulamaları kavramında tarihi bir gelişim sürecinin içine girmiş bulunuyoruz. Çocuklarda kuvvet azalması, buna karşı giderek erken yaşlara çekilen teknik uygulamalar, klasik tekniklerin karmaşıklığının yarattığı durum, 60 lı yıllarınkinden farklı bir yaklaşımı zorunlu kılmaktadır.    Şöyle ki :

 

 

1 : Spor teknikleriyle tanışma - normal gündelik motorsal birikim yeterli görülmüş.

2 : Geliştirme ve antrenman ( okullarda sistemli uygulama olmayabilir) 

 

 

1 :  Çocuklardaki potansiyel motorsal ve fiziksel kabiliyetleri açığa çıkarmak için

 

2 : Spor teknikleri ile tanışma - normal gündelik motorsal birikim yeterli olur.

 

3 : Geliştirme ve antrenman ( okullarda sistemli uygulama olmayabilir )        

 

( Bu üç  aşamalı dönem  çocuğun Atletizmle ilişki kurması açısından olmazsa olmaz bir ihtiyaç olduğu gibi aynı zamanda sağlık açından olsun, sosyal hayata    

motorsal uyum getirmesi ve olası bir spor hayatına açılım olması bakımından olsun anahtar görevi yapmaktadır. )

 

 Çocuk, motorsallığını, artık belli bir kesinlikle bilinen bir süreç içinde yapılandırmaktadır. Atletizmde öğretim için aşağıda ifade edilen yoldan başkasını takip etmek mümkün değildir.

 

- genel’den özgül’e

- basit’ten karmaşığa

- dikeyden çapraz’a

- tek merkezliden çok merkezliğe ( pliometrik)

 

Çocuğun motorsallığını yapılandırmakla ilgili faaliyet önerilerimizi sürekli olarak zaman’ın sunduğu imkânlara uydurmak zorunluluğu vardır. Aşamaları atlama yolunda girişilecek her teşebbüs, çocuğun motorsal, bedensel ve zihinsel gelişimi açısından hüsrana mahkûmdur.

 

Bedensel kapasitenin gelişimi ile ilgili olarak fiziksel kondisyon ve koordinasyon yeteneklerinin geliştirilmesi gerektiği “hassas dönemler” hakkında bilgi sahibiyiz.

 

Ufak tefek yorum farklılıkları da olsa durum alttaki tablo’dan çok değişik olmayacaktır.

 

 

Düşünce olgusunun kaçınılmaz bir başka öğesi de Spor Branşı ile ilgili bilgi dağırcığıdır. Klasik uygulama ve bunun gerekleri hakkında bilgi’nin yanında Atletizm öğretimine girişebilmek için aranmakta olan “ön şartlar” konusundaki analizlere ait ciddi bilgilere sahip olmak da önemlidir.

 

Klasik Atletizm faaliyetlerine başarı şansı beklentisi içinde girişebilmesi için kişiye  gerekli minimum motorsal ve fiziksel ön şartların tanımlanması yapılmalı. Bu ön şartlar, spora yeni başlayan kimsede yaşı ne olursa olsun, kaçınılmaz bir ön çalışma yoluyla geliştirilir.

 

Sözkonusu ön şartlar iki kategoriye ayrılabilir:

 

- fiziksel kapasite ile ilgili ön şartlar

- motorsal hakimiyetle ilgili ön şartlar

 

 

 

Genç sporculara, bedensel becerilerini,

 

- mukavemet

- sürat

- kuvvet

- esneklik

- koordinasyon

 

gibi önemli fiziksel yeteneklere dönüştürme gücünü kazandırmak için, bütünsel gelışmelerini sağlamak zorunluluğu vardır

 

 

Atletizm’de anlamlı bir dereceye ulaşmak için çok açıklıkla belirlenmiş bazı motorsal hallerle ilgili minimum bir hakimiyet gerekir.

 

- kas elastikiyetinin işleyişi ve kas ağlarının pliometrik çalışması

- sağlamlık açısından bedensel ön ve yan çaprazların dizilim durumunun

- Koşu atma ve atlama’nın temel hareketlerinde, alt ve üst uzuvların işlevsel  

- mesafe ve zaman çerçevesinde bu temel hareketlerle ilgili minimum kontrol   

 kurulabilmesi.

- vb

Atletizmde anlamlı bir dereceye ulaşılmasını sağlayacak ilerlemeler, zorunlu olarak, işlenecek çeşitli motor parametrelere aşamalı olarak basit girişler yapmaya dayandırılacaktır.

Ör:   pliometrik dizilim : Dikey duruşta

        çapraz dizilim : iki ayak üstünde duruşta

Sunumun başında sözkonusu edilmiş öğelere dayanarak şu önerileri getirmekteyiz

 

1) Atletizm faaliyetleri çocuklarda eksikliği görülen günlük motor faaliyeti telafi ederek, onların genetik mirasına uygun asgari motorsal ve fiziksel gelişmeyi sağlamalı.

 

( Bu aşama çocuğun Atletizmle ilişki kurması açısından olmazsa olmaz bir         ihtiyaç olduğu gibi aynı zamanda sağlık açından olsun, sosyal hayata    

motorsal uyum ve olası bir spor hayatına açılım olması bakımından olsun 

geleceğin anahtarı görevi yapmaktadır. )

 

 Çocukların bedensel faaliyeti, kişisel motorsallıklarının yapılanmasındaki kendilerine has şartlara uyum göstermelidir. Minimum temel fiziki yetenekleri kapsayan geniş bir tabanın kurulması ve doğru koordinasyon kapasitesi edindirme, sonuçta çocuklara daha karmaşık, hatta çok karmaşık becerilerin yolunu açacaktır ( ör: günümüz Atletizminde geçerli teknikler ).

 

-   Okul / Özerk kuruluşlar çerçevesinde : Çocuğun yapısına saygılı olmak ve ileride klasik alanda başarısını sağlamak bakımından, gerek Okul gerekse Kuruluşlar zemininde Atletizm faaliyetlerinin anlayış birliği ve icraat devamlılığı içinde düşünülmesi ve uygulanması hayati önem taşımaktadır.

 

Özerk Kuruluşlar =   metinde   “Federasyonlar”  ifadesi kullanılmıştır

 

Bu sebeple ve Atletizme hazırlık faaliyetlerine ayrılmış sürelerin hacimleri ne olursa olsun, düzenlemeler, zorunlu olarak, daima iki büyük uygulama sektörünü göz önünde bulundurmak suretiyle yapılmalı:

 

- Atletizme hazırlık uygulamaları sektörü

- Atletizm’de klasik İlk öğreti ve bilgi uygulama sektörü

 

Atletizme hazırlık sektöründe en geniş anlamda, koşma, atma, atlama ile ilgili temel motor becerileri ve bunlara ilaveten, doğrudan koşma, atma, atlama ile bağlantılı olmasa da ( ör: Jimnastik’ten esinlenilmiş hareketler gibi) çocuğu, klasik atletizmin gerektirdiği motorsal önşartlarla yeterli seviyede donanmasını sağlayacak faaliyetlere yer verilecektir.

 

Klasik sektörde ise tüm ilk öğreti konularına ilaveten, performans hedefi gözetilerek, teknik geliştirme ve antrenmanlar yoluyla bedensel özelliklerin daha da iyileştirmesi çalışmalarına odaklı faaliyetler yapılır,

 

 

Beden Eğitimi ve Spor seviyesinde önerilen Atletizm uygulaması organizasyonuna dikkatle bakıldığında denebilir ki :

 

- Uygulamalar, klasik normlara doğru yavaş seyreden bir gelişme göstermeli. Böylelikle yaş kategorileri veya eğitim dönemleri arasındaki geçişlerin sebep olacağı kırılmalar yumuşatılarak önlenmiş olmalı .

 

- Yatay olarak okunduğunda Şemanın her seviye için dönemler ve seanslar sırasında veya organizasyon aşamasında klasik uygulama ile hazırlık uygulaması arasında korunması gereken genel denge görülecektir.

 

- Genç çocuklar bakımından her iki uygulama alanı, çalışmanın hacmi ve amacı zemininde tıpatıp benzeşir. Bu, MEB ile Özerk kuruluşların (Federasyonların) mutlaka birbirini tamamlayıcı olması gereken bir hazırlık dönemidir. Yaşça biraz daha büyükler için MEB ile kuruluşlar arasında fark sadece nicelik alanında mevcut olmalıdır. Amaçlar yine aynı kalmalı yani kişisel performansta ilerleme sağlamak, bunu yaparken de ilerlemenin niteliklerini ve şartlarını kavramak suretiyle başka motorsal alanda başarıyı tekrarlamak veya performansı daha da ileriye götürmek olmalı.

 

Her eğitim seviyesinin kendine özgü bir genel eğitim mantığı güttüğü görülecektir:.

 

İlköğretimin ilk kademesinde, çocukların kendilerini hazırlayacakları, yani performans atletizmi için gerekli ön şartlara ulaştıkları dönem olacaktır. Tıpkı yazı alanında veya müzik alanında olduğu gibi .   Atletizmin önşartı   olan temel motor becerilerine ( koşma,atma atlama ) ulaşmayı, ilkokulda grafizmlerle ( basit çizgiler çizimiyle) başlayarak yazı yazma becerisinin kazanılmasına benzetebiliriz.

İlköğretim döneminde edindiği önşartlar çocuğun Orta okulda,  basit klasik yapılanmanın içine girmeye başlamasını  mümkün  kılacaktır. Değişik branşlarla

karşılaşacak ve bilgilerini uygulama sırasında azar azar tecrübe birikimi oluşturacaktır

 

Lise’de ise Orta okuldaki kazanımlar sayesinde gencimiz artık çeşitli branşlarda kendi kişisel üslubuna kavuşacaktır. Bu evre, Türkçe Kompozisyon kaleme alma evresi, müzik parçasını Notadan okuyup aletle yorumlama evresi, atletizm faaliyetleri sırasında öğrenilmiş doğru tekniklerle seçilen bir veya birkaç branşta performans’a ulaşma evresidir.

 

 

Lise’de ise Orta okuldaki kazanımlar sayesinde gencimiz artık çeşitli branşlarda kendi kişisel üslubuna kavuşacaktır. Bu evre, Türkçe Kompozisyon kaleme alma evresi, müzik parçasını Notadan okuyup âletle yorumlama evresi, atletizm faaliyetleri sırasında öğrenilmiş doğru tekniklerle seçilen bir veya birkaç branşta performans’a ulaşma evresidir.

 

Atletizm faaliyetlerinin eğitim müfredatı içerisinde etkili olabilmesi için, kullanılacak yöntemlerin Motive edici, Eğitici ve Ulaşılabilir bir Atletizminsunulmasına uygun olması gerekir.

 

İçeriğin kullanımında mutlaka etkili olma mecburiyeti yöntemin tespitinde bazı peşin belirlemeleri gerektirecektir . Ör :

 

- İlk ve Orta Okul seviyelerinde Atletizm’in Koşu, Atma, Atlama çerçevesinde bütünsel olarak ele alınmalı.

 

- Tek branşa odaklanmış birer yıllık çalışma programları, maksat dışı olduğundan, uygulamasından vazgeçilmeli.

 

-   Çalışmaların çeşitlenmesine müsait olan ve tüm çocukların çalışma sürelerinin uzamasını sağlayan Atölye çalışması sisteminin benimsenmeli.

 

- Faaliyetlere mana kazandıracak, motive edecek, ulaşılır ve eğitici olacak öğeler konusunda verilecek kararların basit ve süratli olması, motorsal öğretime ve bedensel faaliyete kesin öncelik verilmesi

 

 

* SEÇKİNCİ

* BİREYSEL

* UZMANLAŞTIRICI

* KATI KURALLARA BAĞLI

 

* BÜTÜN ÇOCUKLARA AÇIK

* BİRLİKTE YAPILIR

* ÇOK YÖNLÜ
* KOLAY UYGULANIR

 

 

 

Motive edici,   Eğitici ve Ulaşılabilir bir Atletizm’in hayata geçirilmesi için MEB ile beraberce yürütemeyi ümit ettiğimiz faaliyetin Federasyonumuz ve konunun uzmanları BESYO mensupları katılımcılar için, gençler alanındaki uygulamaların irdeleneceği, ayrıcalıklı bir an olmasını dileriz.

 

Kanaatimizce, bu yüzyıla girilmişken ve ulusumuzun beklentilerine baktığımızda  , kurumlarımız arasında sporumuz alanında çelişkili uygulamalara artık yer olmaması gerektiği ve öncelikli hedefimizin, sorumlu kurumlarımızı Atletizm’de çalışma sürelerindeki doğal farklılıklar dışında ortak bir icraat zemininde buluşturabilmektir :

 

- En küçüklerin tümüne, bedensel geleceklerine zemin oluşturacak << tabanı>> sunmak

 

- Biraz daha büyük olanlara, evrensel ölçüde kabul gören bir bedensel faaliyet alanına girişlerini sağlamak

 

 Sözünü ettiğimiz ortak ana hedefler elbetteki, ilgi alanı ne olursa olsun sorumluluk duygusu taşıyan hiçbir eğitimcinin ihmal edemeyeceği müşterek vatandaşlık eğitimi boyutunun ilâvesiyle tamamlanacaktır.